Ev kölelerinin takası: Berdel!

Ev kölelerinin takası: Berdel!



13 yaşında bir çocuğun sözcük dağarcığı ne kadar geniş olabilir? 4 Haziran günü gazete sayfalarında isminin ve soyadının baş harfleriyle anılan 13 yaşındaki kız çocuğu boyunu aşan sözcüklerin anlamlarını yaşayarak öğrenmiş... Tecavüz, işkence, intihar, berdel... İşte birilerinin öve öve bitiremediği modern dünya... Bu dünyada çocuklar herşeyi gereğinden erken öğreniyor.

13 yaşındaki S. G’nin abisi bir kızı seviyor, evlenmek istiyor, kızın ailesi izin vermiyor. O da kızı kaçırıyor. Kızın ailesi kapıya dayanıyor. Ve kızları ile ilgili pazarlığa oturuyorlar. Çocuğun ailesine tercih sunuyorlar; ya 35 bin YTL verirsiniz ya da berdele razı olursunuz. Aile parayı bulamıyor. Ve 13 yaşındaki S.G, 17 yaşında bir başka genç çocuğa yani “kocaya” gidiyor. Sonrası dayak, zorla cinsel ilişki, 5 ay süren işkenceler, kendini öldürme girişimleri...

Türkiye’de hala çözülememiş töre gerçeğine bir örnek. S.G; en basit ifadesiyle meta olarak görülen kadın cinsinin maruz kaldığı/kalacağı olası saldırıları oldukça erken bir yaşta yaşamış oldu. Ve 13 yaşında olduğu söylenen S.G muhtemelen bir daha asla 13 yaşındaymış gibi davranamayacak.

***

Töre ile ilişkili bu tür uygulamalar karşısında bugün toplumun geniş bir kesimi tepki duyuyor. Özellikle kadını hedef tahtasına çakan töreler söz konusu olduğunda burjuva medya dahi “feodal töre vahşeti” vb. ifadelerle teşhir içeren haberler yapıyor. Düzen siyaseti ise yasal düzenlemeler ve bir takım söylem ve davranışlarla töreyi ara ara dirilten, meşrulaştıran bir rol oynasa da, sözde törenin karşısında yer alıyor. Bu çerçevede S. G’nin bugüne kadar yaşadıklarının artık yaşanmaması gerektiği konusunda toplumun birbiriyle asla uzlaşamayacak kesimlerinde bir hem fikirlik var. Nedenler farklı olsa da... Birileri insani bir çerçevede bakarken, birileri Türkiye’nin imajının kaygısına düşse de, birileri AB’den gelecek azardan çekinirken, başka birileri bu tür haberlerde huzurunun kaçmasına sinirlense de... Bu haliyle ortak paydamızı salt “bu kötüdür” diyebilmek oluşturuyor. Ama bize “kötüdür”ü söyleten nedenlerimiz, asla uzlaşmayacak ayrım noktalarımızı oluşturuyor.

***

S.G’nin haberinin yayınlandığı burjuva gazetelerde de, dramatik bir ses tonuyla sunulan haber bültenlerinde de esasında bir orta oyunu oynanıyor. Kapitalist düzen adeta kendini aklıyor. S. G. bunları yaşadı çünkü “töre”!!! Peki yalnızca bu mu? Toplumsal-sosyal-kültürel suçu feodalizme, hukuki suçu anneye babaya ve 17 yaşındaki (kendisi de tercihsiz olan) kocaya attığınız anda o dokunulmaz, üzerine toz kondurulmaz düzeniniz aklandı mı?

Töreleri, töre cinayetlerini, berdeli bütün bunları bugün hala diri tutan nedir? Evet, bugün feodal izlerin hala taşındığı coğrafyamızın bir bölümünde, töre ile ilişkili bu tür insanlık dışı örnekler hala yaşanmaktadır. Ancak feodalizmden kalma bu ahlak anlayışının, hukukunun soluk alıp vermesinde kapitalizmin hiç mi payı yoktur?! Elbette vardır, hem de sözü hiç dolandırmaya gerek olmadan ifade edilebilecek büyüklükte... Dünyada barınan canlı-cansız herşeyi metalaştıran, kadını bir vitrin süsüne indirgeyen, bedenini bir reklam malzemesine dönüştüren, üzerindeki çifte sömürüyü derinleştiren bu düzen açık ki töre olgusunun bugün hala yaşıyor olmasının gerisindeki en büyük nedenlerden biridir.

Berdelin nedenleri töre hukukunda çok açıktır ve aslında sanıldığının aksine çoğunlukla da namus meselesinden çok ailenin eksilen işgücünün yerine yenisinin konulması amacıyla uygulanagelir. Bir aileden bir kadının çıkması o eve hizmet edecek, temizlikten, yemeğe, tarla işlerinden, çamaşıra bütün işlerin yükünü taşıyan bir kölenin başka bir aileye geçmesidir. Berdeldeki mantık işte bu kölenin yerine yenisinin geçirilmesidir. Kapitalizmle beraber kadının ev emeğinin sömürülmesi sorunu çözülmek bir yana, üzerine binen ucuz emek sömürüsü ile beraber katmerlenmiştir. Kapitalizmle beraber kadın tam da berdel mantığına uygun olarak alınır satılır bir metaya dönüştürülmüştür. Kadının ev kölesi konumu olduğu yerde duracak, bunun yanına açık bir metalaşma eklenecek ve berdelin ortadan kalkması beklenecek?! Aksine, metalaşma olgusu kesinlikle “kölelerin takasına” dayanan berdel uygulamasını güçlendirir cinstendir!

S.G, kapitalizmin yarattığı değil, ama kapitalizmin sıva yaptığı törenin bedellerini 13 yaşında ödedi ne yazık ki... Ve ne yazık ki bu düzen bütün köhnelikleri ile tarihin çöplüğünü boylamadıkça birçok S.G üçüncü sayfa haberi olmaya devam edecek!