Esmer Yasam: Töre ,

Esmer Yasam: Töre Tarih: 04.03.2008 Saat: 10:31 Gönderen: esmerdergisi
	TÖRE CİNAYETLERİ ... Feadol kültürün hakim olduğu Güney Kürdistan, töre ve namus cinayetleri ile sarsılıyor. Cinayetlerin çoğu aşiret ismi "kirlenir" gerekçesi ileri sürülerek kamuoyundan saklanırken yerel hükümete işlenen bu vahşete karşı görmezden gelme tavrı sergilemesi cinayetleri daha da pervasız hale getiriyor. Son bir yıl içerisinde namus ve töre cinayetlerine sadece Behdinan bölgesinde 100'den fazla kişi hayatını kaybetti. Bölgede en fazla cinayetin işlendiği kent ise Dohuk. Dohuk'u Zaxo, Semele ve Akre yerleşim yerleri izliyor. İşte son bir ayda yaşanan kadın cinayetlerinden bazı öyküler... ÖNCE ERKEK ÖLDÜRÜLECEK Güney Kürdistan'ın tanınmış iki aşireti Xerigi ve Sindi aşiretleri, namus ve töre geleneklerinden dolayı karşı karşıya geldi. Xerigi aşiretinden Xerip Sexmus eşinin sindi aşiretine mensup ismi açıklanmayan bir üyesini sevdiğini söyledi, ardından da her ikisinin öldürülmesini talep etti. Karar aşireti tarafından uygun görüldü. Aşiretin aldığı karara göre erkek önce öldürülecek ardında kadın infaz edilecekti. Bölgede bu büyük bir gelişme olarak değerlendirildi. Çünkü ilk defa bölgede bir aşiret kadından önce erkeğin öldürülmesine karar verilmişti. Karardan sonra Sindi aşiretinin üyesi erkek, Avrupaya kaçtı. Kadın kapatıldığı evde öldürülmeyi bekliyor. BİRBİRLERİNİ SEVMİŞLERDİ Geçtiğimiz günlerde her ikisi de evli ama birbirlerini sevip birlikte kaçan Selam Siliman Xerigi ile A. Sadık Hüseyin, aşiret kararıyla haklarında ölüm kararı çıkarıldı. Yoğun takibat sonucunda Türkiye'ye gitmek üzereyken Zaxo'nun eşta Sılıvaney bölgesinde bir köyde aşiret tarafından düzenlenen bir baskınla yakalandılar. Ardından her ikisi de silahla taranarak öldürüldü. SEVGİ ÖLÜM GETİRDİ İsmi açıklanmayan ve ağza dahi alınması yasaklanan bir başka ilginç cinayet öyküsü, Ezidi köyü Sexan'da meydana geldi. Ezidi Mir sınıfından olan bir kız, aynı sınıftan olmayan, başka bir sınıftan (ewd) bir erkeği sevdi. Birlikte Musul'a kaçan erkek ve kızı yakalayan Ezidi aşiretleri, her ikisini Şexana getirerek öldürdü. Onlara yardımcı olduğu şüphesi bulunan bir kişi daha öldürüldü. İŞTE TÖRE ADABI Namus ve töre cinayetlerine kurban olan kadın ve erkeklerin isimleri açıklanmıyor. Cinayete kurban giden kadınlar için taziye cadırı kurulmuyor. Hayatını kaybeden kadının evine taziyeye gidilmiyor. Son bir yıl içerisinde namus ve töre cinayetlerine sadece Behdinan bölgesinde 100'den fazla kişi hayatını kaybederken, yerel yetkililer, henüz aile ve aşiretin katı kurallarını aşacak bir adım atılacağına yönelik umut vermiyorlar. Yaşanan intihar vakalarında, dinsel baskının önemli bir rolü olduğu görülüyor. Ancak aile içi şiddetin yol açtığı intihar olayları da yaygınlık kazanıyor. Bununla birlikte, ailesel ve sosyal çelişkiler de, intihara sürükleyici öğeler içinde sayılıyor. Fakat bu vakaların bir kısmının da aile içindeki cezalandırmalar olabileceği söyleniyor. Töreden kaynaklanan bu tür namus cinayetlerinde ise kadının ismi hiçbir şekilde açıklanmıyor. Bu durum, cinayetlerin gizlenmesini sağlıyor. Böylece namusa dayalı olarak işlenen cinayetlerin cezasız kalması da, sorunu daha çözümsüz hale getiriyor. KAYNAK : MİSAFİR ZİYARETÇİ Mahalle Baskısı Cinayet İşletiyor Dicle Üniversitesi'nin araştırmasından çıkan sonuca göre töre ve namus cinayetleri aile meclisi kararıyla işlenmiyor.. TÜBİTAK desteğiyle sürdürülen töre ve namus cinayeti işleyenlerin değer yargıları ve sosyo-ekonomik analizleri ile ilgili araştırmadan çarpıcı sonuçlar çıktı. Doç. Dr. Mazhar Bağlı başkanlığında Dicle Üniversitesi Sosyoloji Bölümü'nden 8 kişilik ekibin yürüttüğü araştırmada cinayetlerin aile meclisi kararıyla değil, mahalle baskısı yüzünden işlendiği belirlendi. 1.5 yıldır süren çalışmada 36 cezaevinde yatan töre ve namus cinayetinden tutuklu ve hükümlü 170 kişiyle görüşülürken, bunlardan 169'u cinayeti aldatma ve yasak ilişki sonucu işlemiş, biri cep telefonuna gelen müstehcen mesaj yüzünden ablasını öldürmüş. 'SOMUT DELİLLER ARIYOR' Son olarak ekibiyle birlikte Ege ve Marmara bölgesindeki 6 cezaevinde yatan mahkûmlarla görüşen Doç. Dr. Bağlı, cinayetlerin aile meclisi kararlarıyla değil, mahalle baskısı sonucu işlendiğinin ortaya çıktığını söyledi. Cinayeti işleyenlerin somut bir delil elde etmeden öldürmediklerini belirten Doç. Dr. Bağlı şunları anlattı: "Kişi, kızı, eşi, ablası, kız kardeşi, annesi ve yengesi hakkında herhangi bir şey duyduğu zaman önce araştırıyor. Somut delil elde ettiği zaman, yani gözleri ile gördüğünde veya yaptığı bir araştırma sonucu şüpheleri doğru çıktığında cinayeti işliyor. Görüştüğümüz 170 kişi de bu şekilde somut deliller elde ettiği zaman öldürmeye karar veriyor. " 'KESİN ÖLDÜRECEK' Mahalle baskısının cinayetler üzerinde etkili olduğunu belirten Doç. Dr. Bağlı, "Kişi yaşadığı olay sonucu cinayeti işlemeye karar vermekte zorlansa da öldürmeyi kesin yapacağı bir gerçek. Ancak mahalle baskısı da kişinin üzerinde büyük bir psikolojik baskı oluşturunca aklına 'herkes beni konuşuyor, kimse eskisi gibi benimle konuşmuyor, yanıma gelmiyor, bir an önce öldürüp namusumu temizlemem gerekir' düşüncelerine kapılıyor, cinayeti işliyor" diye konuştu. EL SIKMADILAR, KIZINI ÖLDÜRDÜ Mahalle baskısının açıkça ortaya çıktığı araştırmada en çarpıcı örnek ise Siirt'te yaşanmış. Siirt'te bir baba, cuma namazında iki arkadaşı yüz çevirip elini sıkmayınca, namaz sonrası eve giderek kızını öldürmüş. 'Manalı bakıyorlar' diye kızını öldürdü İSTANBUL'DA bir mahkûm, kızının evden kaçması nedeniyle mahallede insanların yorum yapması, kahvehanenin önünden geçerken kendisine 'manalı' bir şekilde bakması ve selam vermek istememesi üzerine evden kaçan kızını öldürmüş. 'ZEVK İÇİN YAPTIM' DEYİNCE... Mardin'de ise yaşadığı ilişki sonucu hamile kalan çok sevdiği kızını öldürdüğünü gözyaşları içinde anlatan 70 yaşındaki baba, kızına "Gel çocuğu aldıralım, evlendirelim" demiş. Ancak kız bu ilişkiyi evlenmek için yaşamadığını, zevk için yaptığını söylemiş. Bunun üzerine yaşlı adam Kızına "Sen beni rezil ettin. Senin yüzünden cehennemde yanacağım" diyerek kızını öldürmüş. MESAJ CİNAYET NEDENİ Gaziantep'te dul ablası ile aynı evi paylaşan genç, sürekli cep telefonuna mesaj gelen ablasına 'Gençsin, evlenebilirsin' demiş. Görüşmeler devam edip, son olarak gelen bir müstehcen mesajı okuyunca ablasını tabancayla öldürmüş.